STEM là phương pháp giáo dục tích hợp liên môn trong đó dạy học theo định hướng chuyên đề, nhằm tích hợp kiến thức từ khoa học tự nhiên, công nghệ và toán học vào ứng dụng công nghệ trong giải quyết vấn đề. Trong những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa chương trình học STEM vào hơn 60 trường phổ thông trên cả nước và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, giáo dục STEM phải đối mặt với những thách thức, khó khăn, vướng mắc làm hạn chế chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Khái quát về chương trình học STEM
STEM là viết tắt của khoa học tự nhiên, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Chương trình STEM về cơ bản được hiểu là cung cấp cho sinh viên kiến thức và kỹ năng cần thiết trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên, công nghệ, kỹ thuật và toán học.
Chương trình học STEM là chương trình giảng dạy dựa trên ý tưởng dạy học sinh kiến thức và kỹ năng liên quan đến khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học theo cách tiếp cận liên ngành (dưới dạng liên ngành) và cho phép học sinh áp dụng chúng để giải quyết các vấn đề thực tế trong cuộc sống. Thay vì giảng dạy cả 4 môn học dưới dạng các môn học riêng biệt và độc lập, STEM kết hợp chúng thành một mô hình học tập gắn kết dựa trên ứng dụng thực tế.
Các kiến thức, kỹ năng trong chương trình học STEM cần được lồng ghép, tích hợp và bổ sung nhằm giúp học sinh không chỉ nắm chắc kiến thức cơ bản mà còn có thể vận dụng vào thực tế, thực hành và làm ra các sản phẩm trong cuộc sống hàng ngày. Trong đó học sinh có kỹ năng khoa học lĩnh hội được các khái niệm, nguyên lý, định luật và cơ sở lý thuyết của giáo viên. Đào tạo một cách khoa học. Mục tiêu quan trọng nhất là thông qua lớp học khoa học, học sinh có thể áp dụng kiến thức này và áp dụng để giải quyết các vấn đề thực tế.
Với kỹ năng công nghệ, học sinh sẽ có khả năng sử dụng, quản lý, hiểu và tiếp cận công nghệ, từ những đồ vật đơn giản như cây bút và cái quạt cho đến những hệ thống phức tạp như internet và máy tính.
Về kỹ năng kỹ thuật, sinh viên được trang bị kỹ năng chế tạo các đối tượng sản phẩm và hiểu được quy trình liên quan. Điều này này đòi hỏi học sinh phải có khả năng tổng hợp và kết hợp và cân bằng các yếu tố liên quan (như vật lý, mỹ thuật, công nghệ, hóa học) để có được giải pháp tốt nhất trong quá trình thiết kế và thi công. Ngoài ra, sinh viên có thể nhận ra nhu cầu và phản ứng của xã hội đối với các vấn đề kỹ thuật.
Cuối cùng, khả năng toán học là khả năng nhận biết và hiểu được vai trò của toán học đối với tất cả các khía cạnh tồn tại trên thế giới. Học sinh được đào tạo để có kỹ năng toán học để thực hiện các ý tưởng một cách chính xác và khả năng áp dụng các lý thuyết và kỹ năng toán học trong cuộc sống hàng ngày.
Đối với học sinh việc học các môn STEM có ảnh hưởng tích cực đến sự lựa chọn nghề nghiệp tương lai của các em. Bằng cách học nhiều dạng kiến thức trong một chỉnh thể tích hợp, học sinh sẽ chủ động hứng thú học tập hơn né tránh, thờ ơ lĩnh vực nào đó. Trên cơ sở đó giúp các em định hướng tốt hơn trong việc lựa chọn nghề nghiệp ở các bậc học cao hơn và tạo sự nghiệp chắc chắn cho tương lai. Học sinh được giảng dạy theo chương trình học STEM có những điểm mạnh nổi bật như: Có kiến thức vững chắc về khoa học, kỹ thuật, công nghệ và toán học, khả năng sáng tạo, tư duy logic, hiệu quả học tập và làm việc vượt trội và cơ hội phát triển các kỹ năng mềm toàn diện hơn mà không gây cảm giác quá tải hay gánh nặng cho sinh viên.
Việc đào tạo STEM sử dụng một phương pháp học tập là chủ yếu dựa trên các hoạt động thực hành và thí nghiệm sáng tạo. Các phương pháp giáo dục tiên tiến và linh hoạt nhất như: Học thông qua dự án và các chủ đề luôn được áp dụng, học qua trò chơi và đặc biệt là học qua hành động.
Học sinh trường quốc tế Việt Úc được tích hợp dạy STEM
>>> Tìm hiểu thêm: Cách các trường quốc tế áp dụng giáo dục STEM
Một số giải pháp thúc đẩy giáo dục STEM trong nhà trường
Đổi mới về cơ chế chính sách
Đưa chương trình học STEM trở thành chương trình giáo dục quốc gia, đẩy mạnh phát triển giáo dục STEM trong các trường phổ thông để đẩy mạnh công tác hướng nghiệp và đánh thức niềm đam mê nghiên cứu khoa học của các em và dẫn dắt các em đến với ngành khoa học công nghệ cao của tương lai.
Các giáo viên trực tiếp giảng dạy trên lớp sẽ thể hiện STEM thông qua các chủ đề liên môn, họ sẽ thể hiện điều đó trong mỗi bài học, mỗi hoạt động trên lớp để kết nối kiến thức trên lớp với thế giới thực, giải quyết các vấn đề thực tiễn, khơi dậy hứng thú, tăng tính cạnh tranh và phát triển và chất lượng học sinh.
Đổi mới kiểm tra, đánh giá trong chương trình học
Kiểm tra, đánh giá đóng vai trò rất quan trọng vì chúng quyết định việc lựa chọn nội dung, phương pháp và thúc đẩy việc dạy và học nói chung. Nếu chúng vẫn được kiểm tra và đánh giá theo phương pháp cũ (kiểm tra viết, ghi nhớ, giải quyết vấn đề) thì làm cho việc tiếp cận với đào tạo STEM khó khăn hơn. Trong chương trình học STEM, học sinh được đưa vào các tình huống thực tế, được yêu cầu sử dụng kiến thức đã học và hiểu biết xã hội của mình để giải quyết các vấn đề liên quan thực tế.
Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học
Hàng năm cần tổ chức các cuộc thi sáng tạo, đề tài khoa học, hội chợ khoa học trong các trường THCS. Đẩy mạnh phong trào giáo dục STEM thông qua các hoạt động như câu lạc bộ, ngày hội, trường đại học, ngày tham quan các phòng thí nghiệm, nhà máy … Đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu ứng dụng, nghiên cứu công nghệ, hỗ trợ dạy học, sử dụng công nghệ thông tin trong đào tạo STEM và kiểm định, đánh giá chất lượng đào tạo STEM. Hình thành mạng lưới nghiên cứu khoa học về giáo dục STEM giữa các viện, trung tâm, trường đại học giáo dục STEM trong và ngoài nước. Đồng thời kết hợp với các trường THPT là nơi thực nghiệm mô hình giáo dục STEM.
Tăng cường hợp tác với các tổ chức, cá nhân khác
Thực hiện xã hội hóa giáo dục nhằm kết nối các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực giáo dục STEM với các trường THCS. Tăng cường các hoạt động hợp tác song phương và đa phương trong các lĩnh vực giáo dục STEM như: nghiên cứu khoa học, trao đổi học thuật. Đào tạo và khuyến khích giáo viên và cán bộ quản lý,…
Kết,
Thông qua các thông tin hy vọng bài viết đã đem đến cho các bạn những thông tin hữu ích chương trình học stem hiện nay của các trường trung học và phổ thông, lợi ích khi tích hợp chương trình STEM trong giáo dục hiện nay.